Το θέατρο κλείνει 2.500 χρόνια ζωής. Όλα ξεκίνησαν στην Ελλάδα, όταν ήρθε στον κόσμο ένα ασυμβίβαστο μα και σοφό πλάσμα, που υπακούει στον δικό του χρόνο και καταλαμβάνει κεντρική θέση στην ιστορία της ανθρωπότητας. Το βιβλίο αποτελεί μια συλλογή από συναντήσεις με ορισμένες από τις μεγαλύτερες μορφές του σύγχρονου θεάτρου, όπως ο Ρόμπερτ Ουίλσον, ο Χάινερ Μύλλερ, ο Καζούο Όνο, ο Πατρίς Σερώ και ο Ντάριο Φο, καθώς και με πολλούς άλλους θεατρικούς καλλιτέχνες που άφησαν εποχή. Η θεατρική διαδρομή οδηγεί από το Βερολίνο στο Παρίσι, από την Καμπούλ στη Βαγδάτη και από την Πέτρα στην Επίδαυρο.

Αντιγόνη:

«ΟΙ ΚΟΥΡΔΟΙ»:
Ο Πέτρος, επηρεασμένος από τις "σοσιαλιστικές" ιδέες, αρνείται να ενταχθεί στο σύστημα. Οι απόψεις του αυτές αναθεωρούνται, όταν συνειδητοποιεί τον έρωτά του για την Αννέτα. Είναι όμως αργά, γιατί ο Βάσος, πλούσιος ξάδερφός του, έχει αποπλανήσει τη φτωχή μοδιστρούλα. Αδυνατώντας ν' αποφασίσει για τη στάση που πρέπει να κρατήσει απέναντί της, ζητά τη γνώμη της Σόνιας και του Αντζανιάν, που απευλαύνονται από τη χώρα εξαιτίας της επαναστατικής τους δράσης.
«ΤΟ ΔΑΧΤΥΛΙΔΙ ΤΗΣ ΜΑΝΑΣ»:

Στον αστερισμό των επτά σωζόμενων τραγωδιών του Σοφοκλή, η Αντιγόνη θεωρείται το λαμπρότερο αστέρι. Αυτή η υπερβολική, συχνά, εκτίμηση αφορούσε άλλοτε τη μορφή της ηρωίδας, άλλοτε το ίδιο το έργο, άλλοτε έναν ασαφή συνδυασμό και των δύο. "Έχετε δίκιο όσον αφορά την Αντιγόνη", έγραφε ο Σέλλεϋ στον Τζων Γκίζμπορν τον Οκτώβριο του 1821. "Τι υψηλή εικόνα γυναίκας!

Όλα εδώ μέσα,
πράγματα, βιβλία, έπιπλα...
για πέταμα είναι,
το σπίτι...
Όλα σάπισαν.
Καλά που φεύγω.

Η Νεκρή Ζώνη, ένα έργο γραμμένο στα μέσα περίπου της δημιουργικής περιόδου του Πίντερ, είναι πολύ λιγότερο ένα έργο "γύρω" από τη νοσταλγία, την τύχη, την αδικία, τον πειρασμό, το γήρας ή την απιστία και πολύ περισσότερο ένα κάλεσμα συμπαράστασης, μια προσπάθεια τεσσάρων ανθρώπων να επικοινωνήσουν, να βρουν στήριγμα ο ένας στον άλλο, ώστε να συνεχίσουν την αέναη περιπλάνησή τους σε αυτή την ανίκητη νεκρή ζώνη όπου "...Τίποτα δεν κινείται... δεν αλλάζει... δεν γερνάει... παραμένει... για πάντα... παγωμένο... σιωπηλό".

Η έκδοση συγκεντρώνει δέκα αντιπροσωπευτικά μελετήματα προερχόμενα από τη συγκεντρωτική έκδοση των άρθρων και των διαλέξεών του με τίτλο "Myth, Ritual, Memory, and Exchange" (Oxford University Press, 2001). Η επιλογή, η οποία εστιάζει σε ζητήματα που αφορούν την αρχαία ελληνική τραγωδία στη σχέση της με την τελετουργία, αναδεικνύει το συνδυασμό ευρείας γνώσης του κλασικού κόσμου, στιβαρής φιλολογικής παιδείας και βαθιάς κατανόηση των μεθόδων της συγκριτικής ανθρωπολογίας που χαρακτηρίζει τις επιστημονικές προσεγγίσεις του Γκουλντ και προσδίδει στο έργο του την ιδιαίτερη αξία του.

Δεν θα μπορούσα να φανταστώ καλύτερη μετάφραση του έργου του Ζορζ Φεντώ "Ψύλλοι στ' αυτιά" από αυτή του Μίνου Βολανάκη. Γι' αυτό και την αναζήτησα στο Αρχείο του Σωματείου Φίλων Μίνου Βολανάκη. Ευχαριστώ πολύ που μου δόθηκε η άδεια να τη χρησιμοποιήσω για το ανέβασμα του έργου στο ΚΘΒΕ, ένα θέατρο που αγάπησε και υπηρέτησε ο ίδιος ως Καλλιτεχνικός Διευθυντής (1974-1977 και 1986-1989). Χαίρομαι διπλά που δίνεται έτσι η αφορμή να εκδοθεί σήμερα αυτή η εξαίρετη μετάφραση και να τη χαρούν κι όλοι όσοι δεν είχαν την τύχη να την απολαύσουν στα δύο ανεβάσματα του 1984 και του 1995.

Συλλεκτική έκδοση σε 300 αντίτυπα.

"Αντιμετωπίζω μόνο ένα πρόβλημα: πώς θα βγω από τον λαβύρινθο. Πόσο ξαγρύπνησαν οι δάσκαλοί μου αναζητώντας λύση στο δαιδαλικό αυτό αίνιγμα! Κάποιοι από αυτούς είναι πεπεισμένοι πως πρόκειται για ομόκεντρες στοές που βρίθουν από ψευδόπορτες. Με συμβούλεψαν να προχωρώ με κλειστά τα μάτια για να μην υποκύψω στις ψευδαισθήσεις. Το ένστικτο αναπτύσσεται καλύτερα ανάμεσα στις σκιές και την απομόνωση."

Διαβάζοντας κανείς τον "Ελέφαντα" για πρώτη φορά ξεκαρδίζεται στο γέλιο, αλλά δύσκολα μπορεί να εντοπίσει το αστείο.